জতুৱা ঠাঁচ বা খণ্ডবাক্যবোৰ সাধাৰণতে বিশেষ্য,ক্ৰিয়া,বিশেষণ আৰু বিভিন্ন পদক ভিন ভিনকৈ বা একেলগে বিশেষ অৰ্থত ব্যৱহাৰ কৰি গঠন কৰা হয় ৷ অসমীয়া ভাষাত এই খণ্ডবাক্যসমূহে এক বিশেষ স্থান অধিকাৰ কৰি আছে ৷ অসমীয়া ভাষাত অলেখ জতুৱা ঠাঁচ বা খণ্ডবাক্য আছে ৷ তলত ইয়াৰে কেইটিমান উল্লেখ কৰা হ'ল ::
- চকু চৰহা --- লোকৰ ভাল দেখিব নোৱৰা ৷
- চকু পোৰা --- লোকৰ ভাল দেখি সহিব নোৱৰা ৷
- চকু লগা --- টোপনি অহা ৷
- চকু দিয়া --- সাৱধান হোৱা, পাবলৈ ইচ্চা কৰা ৷
- চকু মুদা --- মৃত্যু হোৱা ৷
- চকুত লগা --- ধুনীয়া হোৱা ৷
- চকু ফুৰা --- ওপৰে ওপৰে চোৱা ৷
- কথা চহকী --- বৰকৈ যি কথা কয় ৷
- কথা গৰকা --- ভাল বেয়া যি গমি চায় ৷
- কথা ক --- ভাব প্ৰকাশ কৰ ৷
- কথা হ --- আলোচনা কৰ ৷
- কপাল ফুলা --- সৌভাগ্য উপস্থিত হোৱা ৷
- কপাল ফুটা --- দুৰ্ভাগ্য উপস্থিত হোৱা ৷
- কপাল ধিওৱা --- আশাৰে বাট চোৱা ৷
- কপালৰ ঘাম মাটিত পেলোৱা --- অতি পৰিশ্ৰম কৰা ৷
- কপাল ধোৱা --- আশা এৰা ৷
- কাণ কটা --- নিলাজ, দুষ্ট ৷
- কাণ দিয়া --- মনোযোগ দিয়া ৷
- কাণ পতা --- শুনিবলৈ সাজু হোৱা ৷
- কাণ বাগৰা --- লোকৰ মুখে শুনা ৷
- কাণ এৰা --- মনোযোগ নিদিয়া ৷
- কাণ কৰা --- মনোযোগ দিয়া ৷
- কাণ সৰালি মৰা --- নুশুনা ভাও জোৰা ৷
- কাণে কাণ মাৰি --- কোনো মতে ৷
- কঁকাল ভগা --- দুৰ্বল হোৱা, ক্ষমতাহীন হোৱা ৷
- কঁকাল পৰা --- বুঢ়া হোৱা, দুৰ্বল হোৱা৷
- কঁকাল বন্ধা --- কোনো কামলৈ সাজু হোৱা, সষ্টম হোৱা ৷
- কঁকাল দঙা --- পুনৰ শক্তি লাভ কৰা, পুনৰ টনকিয়াল হোৱা ৷
- আঁঠু লোৱা --- সন্মান দেখুৱাবলৈ আঁঠু কাঢ়ি সেৱা কৰা ৷
- আঁঠুত সোণ বিচাৰ --- কাম নকৰাকৈ ধন-সম্পদৰ আকাংক্ষা কৰা ৷
- গা ধৰা --- শকত হোৱা ৷
- গা এৰা দিয়া --- সম্পৰ্ক এৰা বা মনোযোগ নিদিয়া ৷
- গা দাঙি কোৱা --- সাহস কৰি কোৱা ৷
- গা ৰখা --- হানি বা নষ্টৰ পৰা ৰক্ষা কৰা ৷
- গা পাতি লোৱা --- কোনো কাম কৰিবলৈ দায়িত্ব লোৱা বা মান্তি হোৱা ৷
- গা গধুৰ --- এলেহুৱা ৷
- গা ঘেলাই ফুৰা --- কাম- বন নকৰি ধুন মাৰি ফুৰা ৷
- গা ধৰ --- শকত হ ৷
- গাৰ নোম ডাল ডাল হ --- ভয়ত শিয়ঁৰি উঠ ৷
- গা চেবা --- সন্দেহ হোৱা ৷
- গা দাং --- নৰিয়াৰ পৰা উঠা ৷
- গা তোলা --- দায়িত্ব বহন কৰা, মান্তি হোৱা ৷
- গা জুৰা --- সন্তোষ পোৱা ৷
- গা লৰাই কৰা --- মনোযোগ দি কোনো কাম কৰা ৷
- গা নচুৱাই ফুৰা --- কাম নকৰি এনেয়ে ঘূৰা-পকা কৰি ফুৰা ৷
- গাত হাত দিয়া --- মৰিওৱা বা অপদস্থ কৰা ৷
- গা জোৰা --- যথেষ্ট হোৱা, অটা ৷
- গা সৰা --- বিপদৰ পৰা ৰক্ষা পৰা , দায়িত্বৰ পৰা অব্যাহতি পোৱা ৷
- গা ৰোৱা --- কোনোমতে ৰক্ষা পৰা ৷
- গা তোলা --- পুনৰ টনকিয়াল হোৱা ৷
- গা ভাৰী --- গৰ্ভৱতী ৷
- গা ঘেলাই ফুৰা ---কাম-বন নকৰি ধুন মাৰি ফুৰা ৷
- গা ৰাঁই জাঁই কৰা --- চাটি-ফুটি কৰা বা অস্থিৰ হোৱা ৷
- চকু ৰোৱা --- দেখিবলৈ ধুনীয়া বা আকৰ্ষণীয় ৷
- চকু ফুৰাই চোৱা --- ওপৰে ওপৰে চোৱা ৷
- চকু মুদা কুলি ---প্ৰবঞ্চক,ফাকি দিয়া ব্যক্তি ৷
- চকুত ধুলি মৰা --- ফাকি দিয়া ৷
- চকুৰ পচাৰতে --- নিমিষতে , ক্ষন্তেকতে ৷
- চকুৰ কুটা --- অপ্ৰিয় ৷
- চকুৰ মণি --- অতি প্ৰিয় বা আদৰৰ ৷
- চকু জুৰ পৰা --- চাই সন্তোষ পোৱা ৷
- চকু মেলি চোৱা --- অনুগ্ৰহ কৰা ৷
- চকু ৰখা --- যত্ন কৰা, ভালদৰে মন কৰা ৷
- চকু এৰা --- আশা নকৰা, মনোযোগ দিবলৈ এৰা ৷
- মুখ লগা --- আনৰ চকুত পৰি শ্ৰীহানী হোৱা বা অপকাৰ হোৱা ৷
- মুখ নোহোৱা --- গঢ় লগাই কথা ক’ব নোৱাৰা ৷
- মুখ মেলা --- আনলৈ আশা কৰা ৷
- মুখ মৰা --- নিমাত হোৱা ৷
- মুখ বজোৱা --- কাজিয়া কৰা ৷
- মুখ ফালি কোৱা --- স্পষ্টকৈ কোৱা ৷
- মুখলৈ চোৱা --- মৰম বা দয়া কৰা ৷
- মুখত সোপা দিয়া --- মাত নাইকিয়া কৰা , নিমাত কৰা ৷
- মুখৰ ভাত কাঢ়ি নিয়া --- পোৱা সুবিধা নিজৰ অকৰ্মণ্যতাৰ বাবে হেৰুওৱা বা আনে জোৰ কৰি নিয়া ৷
- মুখেৰে সাত হাল বোৱা --- ফিতাহি মাৰি কথা কোৱা ৷
- মুখ পাতি ধৰা --- আনৰ কথাত নিজে সোমোৱা ৷
- মুখ উজলোৱা --- নাম জনাজাত কৰা ৷
- মুখ উফন্দা --- অসন্তোষ ভাৱ দেখুৱা ৷
- দাঁত লগা --- লোকৰ চকু পৰাত অমংগল হোৱা ৷
- দাঁতে ওঁঠে নলগা --- কোনো কাজিয়া পেচাল নোহোৱা ৷
- দাঁত নাই --- সাহস নথকা, সামৰ্থ্য নাই ৷
- হাত এৰা --- দায়িত্ব এৰা ৷
- হাত কৰা --- নিজৰ কৰা লোৱা , নিজৰ অধীনলৈ অনা ৷
- হাত ঘলা --- আনৰ বস্তুৰ প্ৰতি লোভ কৰা ৷
- হাত চোৱা --- মংগল চোৱা বা ভাল – বেয়া বিচাৰ কৰা ৷
- হাত দিয়া --- কোনো কামত ধৰা ৷
- হাত পতা --- ভিক্ষা কৰা, কোনো বস্তু খোজা ৷
- হাত ধৰা --- টানকৈ চলা , কৰিব নোৱাৰা হোৱা ৷
- হাত পৰা --- অধোগতি , তললৈ নমা ৷
- হাত থকা --- প্ৰভাৱ থকা ৷
- হাত ঊঠা --- উন্নতি হোৱা , কৃতকাৰ্য হোৱা ৷
- হাত অহা --- অভ্যাস হোৱা ৷
- হাত মৰা --- লুকুৱাই লোকৰ বস্তু নিজৰ কৰা ৷
- হাত মেলা --- নোপোৱা বস্তুৰ প্ৰতি হেঁপাহ কৰা ৷
- হাত সৰা --- ৰক্ষা পোৱা , পলাই যোৱা, মুক্তি পোৱা ৷
- হাত সাৱতা --- কোনো কাম নকৰি এনেয়ে থকা ৷
- হাত বাগৰা --- আনে ব্যৱহাৰ কৰাৰ পিছত পোৱা ৷
- হাত মুকলি --- খৰছী, অবাবত খৰচ কৰা ৷
- হাত খালি --- টকা – পইছা নথকা ৷
- হাত টান --- কৃপণ, চিকতা ৷
- হাত চুটি --- ক্ষমতাহীন, অভাৱী মানুহ ৷
- হাত দীঘল --- ক্ষমতাশালী ৷
- হাতে-লোতে --- অপৰাধ কৰি থকা অৱস্থাতে ধৰা পেলোৱা ৷
- হাত ধোৱা --- আশা এৰা বা সম্পৰ্ক এৰা ৷
- হাত লৰ --- চোৰ স্বভাৱ ৷
- হাতৰ মুঠিত ৰখা --- নিজৰ অধীনত ৰখা ৷
- হাতে ভৰিয়ে ধৰা --- কাবৌ-কোকালি কৰা ৷
- হাতে নামাৰি ভাতে মৰা --- দেখাকৈ অপকাৰ নকৰি নেদেখাকৈ অপকাৰ কৰা ৷
- হাতত সাৰে ভৰিত সাৰে --- গোপনে , মনে মনে ৷
- হাত বুলোৱা --- মৰম কৰা ৷
- হাত যোৰ কৰা --- প্ৰাৰ্থনা কৰা ৷
- হাত উজান দিয়া --- কামত সহায় কৰা ৷
- হাড়-ছাল ওলোৱা --- অতি ক্ষীণ ৷
- হাড়ক মাটি কৰা --- অতিৰিক্ত পৰিশ্ৰম কৰা ৷
- হাড়লৈকে চিন --- ভিতৰলৈকে অৰ্থাৎ অতি ভালকৈ চিনি পোৱা ৷
- হাড় ভগা বন --- কঠিন কাম ৷
- হাড়ত বন গজা --- বহুদিনৰ আগতে মৰা ৷
- হাড় পেলোৱা --- মৃত্যু হোৱা ৷
- হাড় নাইকিয়া জিভা --- লাগ বান্ধ নোহোৱাকৈ বা বিবেচনা নকৰাকৈ কথা কোৱা মানুহ ৷
- হিয়া ধুনা --- কান্দি ব্যাকুল হোৱা ৷
- হিয়া ধাকুৰীয়া --- শোকত ব্যাকুল হোৱা ৷
- হিয়াৰ আমঠু --- প্ৰিয়তম লোক ৷
- অজীন পাতকী --- মিলিব নোৱাৰা, দন্দুৰা লোক ৷
- অথাই সাগৰ --- ডাঙৰ বিপদ ৷
- অমাতৰ মাত --- শুনিবলৈ শুৱলা নাত ৷
- অলপ পানীৰ মাছ --- দুৰ্বল , নিমাখিত ৷
- অচিন কাঠৰ থোৰা --- অপৰিচিত ৷
- অহুত কাণে পহুৰ কাণে --- উৰা বাতৰি, ঘুনুক ঘানাককৈ শুণা ৷
- আকোৰ গোঁজালি --- একেটা কথাত লাগি থকা ৷
- অটোম টোকাৰি --- পৰিপাটি ৷
- আথে – বেথে --- অতি সাদৰৰ ৷
- আমঠু ক’লা পৰা --- মনত বৰ আঘাত পোৱা ৷
- আকাশী সৰগ ভাগি পৰা --- ডাঙৰ বিপদ হোৱা ৷
- আলিবাটত চালি ধৰা --- ধুন মাৰি ফুৰা ৷
- আজল মঠ --- জানিও নজনা ভাও ধৰা ৷
- আভুৱা ভৰা --- ঠগ, প্ৰবঞ্চনা কৰা ৷
- আকাশত চাং পতা --- অস্বাভাৱিক কল্পনা কৰা ৷
- আলৈ-আথানি --- নিৰাশ্ৰয় বা নি:সহায় ৷
